Jeżeli szukacie pomysłu na widokową wędrówkę w Beskidzie Żywieckim, to trekking na Wielką Raczę jest doskonałym pomysłem o każdej porze roku. Letnia aura zachęca do błogiego wypoczynku, a śnieg zamienia to miejsce w prawdziwą zimową krainę. Wielka Racza 1236 m n.p.m. to najwyższy szczyt tzw. “worka raczańskiego”. Tak nazywa się południowo-zachodnią część Beskidu Żywieckiego. Jeżeli spojrzycie na mapę, waszą uwagę zwróci zapewne charakterystyczne ukształtowanie terenu: grzbiety górskie tworzące coś na kształt dna i ścian worka. Aby ułatwić wam zaplanowanie wędrówki, przygotowałam artykuł w którym przeczytacie m.in.:
- Jak dojść na Wielką Raczę? Propozycje szlaków.
- Kilka słów o ciekawej historii schroniska.
- Skąd pochodzi nazwa Wielka Racza?
- Co widać z Wielkiej Raczy?
- Gdzie znajduje się przepiękna widokowa polana?
Jak dojść na Wielką Raczę? Opis szlaków na Wielką Raczę.
Żółty szlak z Rycerki Kolonii na Wielką Raczę
Czas przejścia w jedną stronę: 1h 55′, długość 4,3 km. W dół zejdziecie szybciej.
Jest to jeden ze szlaków, który wybieram najczęściej. Rozpoczyna się w miejscowości Rycerka Kolonia, gdzie znajduje się bezpłatny parking z wiatą i toy-toyem. Trasa cały czas równomiernie pnie się do góry. Nie jest bardzo stromo, ale nie ma też miejsc, gdzie teren się wypłaszcza. Początkowo szlak wiedzie przez otwarty teren, co daje możliwość podziwiania okolicznych szczytów Beskidu Żywieckiego.
Ostatnie 800 metrów prowadzi przez las i nieco się dłuży. Na samym końcu trasa skręca ostro w prawo i wiedzie wąską, typowo leśną ścieżką. Nie martwcie się, jeżeli przegapicie ten moment, ponieważ idąc prosto, dojdziecie do kierunkowskazu skąd do schroniska można dojść czerwonym szlakiem.
Niezwykle widokowa hala na Małej Raczy
Jeżeli macie trochę więcej czasu to przed wizytą w schronisku namawiam was do podejścia na Halę na Małej Raczy. Dochodząc do wspomnianego wyżej kierunkowskazu, wystarczy odbić w lewo i razem z zielonym i czerwonym szlakiem podejść na halę. Dojście tam zajmie wam około 10 minut. Hala na Małej Raczy to idealne miejsce na piknik i odpoczynek w otoczeniu natury. Widoki są podobne do tych, które zobaczycie ze szczytu. Jednak brak infrastruktury turystycznej dodaje temu miejscu urok. Moim zdaniem warto delikatnie wydłużyć wędrówkę.
Czerwony szlak graniczny Zwardoń-Wielka Racza
Czas przejścia w jedną stronę: 5h15′, 14,9 km
Jest to propozycja dłuższej i męczącej wędrówki. Plusem jest to, że do Zwardonia można dojechać pociągiem. Czerwona trasa prowadzi polsko-słowacką granicą. Po drodze miniecie kilka ciekawych miejsc. Jednym z nich jest opuszczone schronisko Dom Wycieczkowy w Zwardoniu, które zostało zamknięte w 2009 roku i cały czas czeka na nowego dzierżawcę. Przejdziecie też przez Przełęcz Graniczne, którą kiedyś transportowano sól, rudy żelaza oraz gdzie przekradali się przemytnicy. Z ciekawostek dodam, że to właśnie tam miała przebiegać linia kolejowa, którą ostatecznie poprowadzono przez Przełęcz Zwardońską.
Nieznakowanym szlakiem przez Rezerwat Śrubita
Beskid Żywiecki to nie tylko piękne widoki na górskie panoramy, ciekawe szlaki górskie i schroniska z interesująca historią. To również Żywiecki Park Krajobrazowy i kilka ważnych rezerwatów przyrody. Jednym z nich jest położony na południowy-wchód od Wielkiej Raczy ścisły rezerwat Śrubita. Jest to rezerwat leśny, w którym chroniony jest fragment pierwotnego lasu jodłowo-bukowego. Jeżeli jesteście miłośnikami przyrody i doceniacie walory przyrodnicze takich miejsc, to proponuję wam trasę prowadzącą przez rezerwat, Halę na Małej Raczy i Wielką Raczę w formie pętli.
Kilka słów o historii schroniska na Wielkiej Raczy
Początki schroniska na Wielkiej Raczy sięgają 1933 r., kiedy zaczęto budować tam prywatny obiekt. Jego współwłaściciele nie mogli dojść do porozumienia, dlatego rok później zawarli umowę z Oddziałem PTT w Bielsku, który odkupił od nich działkę z niedokończonym budynkiem. Przejęta budowa została bardzo szybko ukończona i schronisko zostało otwarte dla turystów 17 grudnia 1934 r.
Ze względu na dogodne położenie i piękną górską panoramę rozciągającą się ze szczytu, schronisko na Wielkiej Raczy od samego początku cieszyło się dużym zainteresowaniem.
W trakcie okupacji hitlerowskiej Niemcy wybudowali obok schroniska domek, w którym stacjonował oddział żandarmerii. W latach 1941-1942 schronisko mocno wykorzystywano na ćwiczenia wojskowe i narciarskie. Od 1942 roku na Wielkiej Raczy znajdował się też stały punkt obserwacyjny obrony przeciwlotniczej. W trakcie wojny budynek schroniska nie spłonął, ale bardzo ucierpiał. Niemcy gościli w nim do 1944 r.
W latach powojennych pas graniczny nie był dostępny dla zwykłego śmiertelnika i pozostawiony bez opieki budynek niszczał. Po wojnie zerwano podłogi, drzwi i okna, a piece kaflowe rozkradziono. Zawalił się strop piwnicy i załamał dach. W 1952 roku Oddział PTTK w Żywcu zorganizował prowizoryczny schron turystyczny w budynku gospodarczym, który przez długi czas funkcjonował jako schronisko.
Były to czasy, kiedy turyści samodzielnie gospodarowali w schronisku. Odbierali klucz od dozorcy, a następnie samodzielnie gotowali i ogarniali wszystkie potrzebne rzeczy w trakcie pobytu w górach.
Po wielu latach właściwy budynek doczekał się remontu. Co prawda przedstawiciele PTTK powołali komisję, która udała się na miejsce i chciała spisać schronisko na straty i rozebrać budynek. Dzięki działaniom Edwarda Moskały zmieniono zdanie, podjęto decyzję o remoncie i uratowano budynek.
Wielka Racza – niezwykle widokowe miejsce
Jak mogliście przeczytać wyżej, historia tego miejsca jest bardzo ciekawa. Osobiście jednak odwiedzam Wielką Raczę głównie ze względu na przepiękne widoki rozciągające się znad schroniska czy pobliskiej hali. Jestem pewna, górskie panoramy zachwycą najbardziej wymagających beskidomaniaków. Przy dobrych warunkach będziecie mogli podziwiać widoki na słowacką Małą Fatrę oraz kilka innych grup górskich: grupę Rycerzowej, Lipowskiej, Pilska i Babiej Góry. Na horyzoncie pokażą się również Tatry Wysokie i Zachodnie, Niżne Tatry, Wielki Hocz, Beskid Mały, Śląski i Śląsko-Morawski.
W 1997 r. nad schroniskiem z polsko-słowackiej inicjatywy wybudowano pomost widokowy. Polecam podejść i zlokalizować szczyty opisane na zamontowanych tam tablicach. W pobliżu znajduje się również postawiony w 2010 r. krzyż pojednania polsko-czesko-słowackiego.
Skąd pochodzi nazwa szczytu Wielka Racza?
Jest kilka teorii dotyczących pochodzenia nazwy szczytu. Jak czytamy w przewodniku Edwarda Moskały “Schroniska PTTK w Karpatach Polskich” jest kilka teorii dotyczących pochodzenia nazwy szczytu Wielka Racza. “Według jednej wersji ma ona pochodzić od charakterystycznego układu ramion górskich zbiegających się gwiaździście, co upodabnia jej szczyt do racicy owcy (w gwarze góralskiej “racy”). Natomiast zapisy w aktach kościoła w Rajczy podają, że nazwa szczytu, a następni wsi, pochodzi stąd, że w okolicy tej po jednej z potyczek granicznych i zawartym później rozejmie polsko-węgierskim, nader obficie raczono się winem.”
Wielka Racza i narciarstwo
Wielka Racza lubiana jest szczególnie przez naszych południowych sąsiadów, którzy chętnie jeżdżą na nartach. Jest to głównie zasługa słowackiego ośrodka narciarskiego Snow Paradise Veľká Rača Oščadnica położonego w Kysuckich Beskidach (słowacka część Beskidu Żywieckiego) na zachód od szczytu Wielkiej Raczy.
Zimą w schronisku można poczuć się jak na zagranicznej wyprawie, co osobiście bardzo się mi podoba.
Gdzie sprawdzić pogodę?
Pogoda w górach potrafi być nieprzewidywalna. Ja prognozy zawsze sprawdzam w dwóch miejscach: norweska prognoza pogody oraz icmmeteo. Nie są nieomylne, ale zwykle się sprawdzają. Fajna jest ta druga, gdzie na wykresach można podejrzeć układ chmur na niebie i wywnioskować czy danego dnia można liczyć na fajne widoki.
Jeżeli wybieracie się w Beskid Żywiecki, to polecam również wędrówkę na Krawców Wierch i Wielką Rycerzową.
Jeżeli macie pytania, dajcie znać w komentarzu 🙂