Odkrywając uroki województwa śląskiego, warto zatrzymać się w Pszczynie i zwiedzić największą atrakcję tego miasta, czyli Muzeum Zamkowe. Zamek w Pszczynie, którego udokumentowane początki sięgają XV wieku, zaliczany jest bowiem do najwspanialszych zespołów parkowo-pałacowych w Polsce.
Spacerując romantycznymi alejkami parku krajobrazowego, przy którym położony jest pałac, myśli samoistnie krążą wokół historii, z jaką związane jest to miejsce. W głowie pojawiają się pytania: Jak wyglądało tutaj życie? Jacy byli ludzie? Jak spędzali czas? Jesteśmy pewni, że większość z Was chciałaby na chwile przenieść się do dawnych czasów, aby zobaczyć to na własne oczy… Dlatego zdecydowanie warto wybrać się w taką podróż i zwiedzić zamek w Pszczynie. Gwarantujemy, że przechadzając się po wnętrzach Muzeum Zamkowego, oczami wyobraźni przeniesiecie się do czasów, gdy pszczyński dwór tętnił życiem.
Zamek w Pszczynie – informacje praktyczne
- Muzeum Zamkowe w Pszczynie udostępnione jest zwiedzającym od wtorku do niedzieli. W tygodniu od 10:00-16:00, a w weekendy od 10:00-17:00.
Raz w roku, z powodu przerwy porządkowo-konserwatorskiej wnętrza Zamku w Pszczynie są zamknięte dla zwiedzających. Od 1 grudnia 2021 do Nowego Roku, zwiedzanie nie jest możliwe.
- Zwiedzać można: Wnętrza XIX i XX-wieczne (ok. 1h), Zbrojownię (ok. 30 min) oraz tematyczne wystawy stałe (ok. 20 min).
- Cena biletu różni się w zależności od wybranej ulgi oraz opcji zwiedzania, jednak jest bardzo przystępna. Przykładowo koszt biletu dla osoby dorosłej zwiedzającej wnętrza zamku to 20 zł, a Zbrojownię 6 zł.
- Wtorki są dniem darmowym, gdzie możliwe jest tylko zwiedzanie indywidualne.
Wszystkie bieżące informacje, dokładne ceny biletów czy regulamin znajdziecie na stronie Zamku w Pszczynie.
Dojazd do Pszczyny
Dojazd transportem publicznym
Miasto Pszczyna znajduje się na trasie pociągów Kolei Śląskich kursujących z Katowic przez Bielsko-Białą i Żywiec do Zwardonia. Dworzec PKP oddalony jest od Muzeum Zamkowego ok. 1,2 km, czyli mniej więcej 15- 20 minut marszu.
Obok Dworca PKP w Pszczynie zlokalizowane jest również Powiatowe Centrum Przesiadkowe w Pszczynie, skąd kursują autobusy i busy na terenie całego powiatu.
Dojazd samochodem
W dobie dzisiejszych technologii, dojazd samochodem do Pszczyny nie stanowi żadnego problemu. Miasto ulokowane jest na przecięciu tras Katowice – Bielsko-Biała – Cieszyn oraz Oświęcim – Rybnik. Polecamy niezawodne mapy google.
Gdzie zaparkować samochód w Pszczynie?
W tygodniu w większości parkingi w Pszczynie są płatne do godziny 18:00, w weekendy natomiast parkowanie jest darmowe. Gdzie zatem najlepiej zostawić samochód?
- ul. Wojska Polskiego,
- ul. Żorska (parking bezpłatny również w tygodniu).
Jak najlepiej zwiedzać Zamek w Pszczynie?
Przed wizytą na Zamku w Pszczynie polecamy ściągnąć na telefon aplikację „Audioprzewodnik Muzeum Zamkowe w Pszczynie” oraz zabrać słuchawki. Aplikację aktywuje się podczas zakupu biletu, poprzez zeskanowanie kodu QR. Jej koszt to symboliczna złotówka doliczana do kosztów biletu.
Osobiście przetestowaliśmy tę opcję i szczerze Wam ją polecamy. W aplikacji znajduje się lista nagrań dotycząca odwiedzanych pomieszczeń oraz eksponatów. Lektor w ciekawy i przystępny sposób przedstawia historie Zamku w Pszczynie. Całość urozmaicona jest również historiami z pamiętników Księżnej Daisy, czytanymi przez lektorkę wcielającą się w tę postać.
Jeżeli nie chcecie ściągać aplikacji, na miejscu istnieje również możliwość zakupu Audioprzewodnika.
Zamek w Pszczynie – kilka słów o historii
Jak już wcześniej wspominaliśmy, udokumentowane początki pszczyńskiego zamku sięgają XV wieku, a dokładnie jego pierwszej połowy. Na przestrzeni wieków zamek w Pszczynie nie tylko wielokrotnie zmieniał właścicieli, ale był również przebudowywany. Ostatnia przebudowa pałacu, według projektu francuskiego architekta miała miejsce w latach 70. XIX wieku. Aktualny wygląd, pałac w Pszczynie zawdzięcza rodowi Hochbergów, do których należał od 1847 roku.
Zamek czy pałac?
Zauważyliście pewnie, że w naszym artykule nazwa zamek i pałac używana jest naprzemiennie. Nasuwa się Wam pewnie pytanie, czy budowla w Pszczynie to w końcu zamek, czy pałac?
Zacznijmy więc od wyjaśnienia różnic pomiędzy zamkiem a pałacem. Według definicji słownika języka polskiego zamek to „okazała budowla mieszkalno-obronna”, natomiast pałac to „reprezentacyjna budowla mieszkalna będąca rezydencją królewską lub magnacką”.
Patrząc na to, jak aktualnie wygląda pszczyńska perełka ciężko nazwać ją zamkiem. Jednak udokumentowane źródła świadczą o tym, iż w I połowie XV wieku w Pszczynie znajdował się murowany, gotycki, obronny zamek, który w 1433 roku odparł najazd husytów. Jak już wcześniej wspominaliśmy, w kolejnych latach, zamek w Pszczynie wielokrotnie zmieniał właścicieli oraz był przebudowywany. Ostateczny, aktualny wygląd budowla zawdzięcza rodzinie Hochbergów, która wzorując się na francuskich pałacach, w III ćwierci XIX wieku nadała pszczyńskiej budowli charakter neobarokowego pałacu.
Zamek w Pszczynie i jego słynna mieszkanka – księżna Daisy
Od kwietnia 2012 roku, księżna Daisy, która uznawana jest za najsłynniejszą mieszkankę zamku, pełni rolę oficjalnej ikony miasta Pszczyna.
Kim zatem była ta słynna kobieta?
Maria Teresa Oliwia Cornwallis-West pochodziła z niezbyt zamożnej angielskiej rodziny. Piękna, 18-letnia dziewczyna w 1891 roku została żoną, starszego, trzydziestoletniego księcia Jana Henryka XV Hochberga von Pless, jednego z najbogatszych książąt w Niemczech.
Dorosłe życie Daisy podzielić można na dwa etapy. Do wybuchu I wojny światowej księżna dużo podróżowała i razem z mężem prowadziła bogate życie towarzyskie. Oprócz tego aktywnie działała na rzecz potrzebujących. Przyczyniła się m.in.: do powstania kanalizacji w okolicach Wałbrzycha, otwarcia szkoły specjalnej dla dzieci czy odrodzenia rzemiosła koronczarskiego na Dolnym Śląsku. W trakcie wojny pracowała jako pielęgniarka w Berlinie.
Ze względu na pochodzenie, pod kątem politycznym, wojna była dla niej trudnym czasem. Życie osobiste, zdrowotne oraz sytuacja finansowa, również przestały się układać. W 1922 małżeństwo księżnej zakończyło się rozwodem. Daisy zmarła w wieku 70 lat w Wałbrzychu.
Imponujące wnętrza zamku w Pszczynie
Czy wiecie, że większość komnat, które zobaczycie, zwiedzając wnętrza zamku w Pszczynie zachowała swoje oryginalne wyposażenie z przełomu XIX i XX wieku? Meble, zegary, naczynia, lustra, dywany i dekoracje przetrwały burzliwą historię Polski. W trakcie II wojny światowej pałac zniszczono w niewielkim stopniu. Powybijane szyby oraz kilka dziur w ścianach i dachu to ewenement w porównaniu do skali zniszczeń, jakie przyniosła Polsce wojna.
Spacer po pałacu rozpoczynamy w holu, gdzie księżna Daisy od razu przenosi nas dawnych czasów słowami: „Proszę zwrócić uwagę na drewnianą kostkę, którą jest wyłożona posadzka. Tłumiła ona hałas żelaznych obręczy kół powozów. Przybycie gości oznajmiał specjalny dzwon, w drzwiach czekał lokaj ubrany w elegancki strój zwany liberią.”*
I tak oto oczami wyobraźni wysiadamy z powozu i wchodzimy do góry wspaniałą klatką schodową, podziwiając ogromny gobelin z XVII wieku, który był prezentem od Carycy rosyjskiej Katarzyny II. Odsłaniamy ciężkie kotary, które oddzielają klatkę schodową od korytarza zamku i rozpoczynamy spacer po wnętrzach pałacu.
Zamek w Pszczynie – zapraszamy na spacer po wyjątkowych wnętrzach
Na odkrycie czeka na nas salon księżnej Daisy, z którego przechodzimy do apartamentu księcia. Oba apartamenty połączone są przedpokojem dzięki, któremu książę i księżna mogli się swobodnie odwiedzać. Ciekawe czy po wieczornych harcach, każdy z nich wracał do swojej sypialni…
Apartament księcia złożony jest z czterech pomieszczeń: sypialni, gabinetu, przedpokoju myśliwskiego, gdzie zobaczyć można trofea przywiezione z różnych stron świata oraz salonu narożnego.
Książęta pszczyńscy znani byli z umiłowania do polowań. Na zamek w Pszczynie zjeżdżała się arystokracja z całej Europy. W polowaniach na jelenie i żubry wielokrotnie uczestniczył ostatni cesarz Niemiec Wilhelm II, który przyjeżdżał do Pszczyny własnym pociągiem.
Spacerując po zamku, można zaglądnąć do biblioteki, gdzie wśród niewielkiego zbioru znajduje się Pismo Święte z 1708 roku.
Dalej przechodzimy przez Salon wielki oraz Salon zielony, gdzie przyjmowano najbardziej dostojnych gości odwiedzających zamek w Pszczynie.
W Sali Lustrzanej uwagę zwracają ogromne jak wielki pokój, oryginalne lustra przywiezione z Paryża w XIX wieku. To właśnie w tym pomieszczeniu odbywały się kiedyś uczty, na których serwowano wyszukane dania. Czy też czujecie zapach unoszący się znad parujących półmisków ułożonych na marmurowym bufecie?
Dzisiaj w Sali Lustrzanej odbywają się koncerty.
Jak nietrudno się domyślić, na zamku w Pszczynie znajdowały się osobne apartamenty przeznaczone dla rodziny cesarskiej. W trakcie zwiedzania zobaczycie wnętrza sypialni cesarzowej oraz apartament cesarza składający się z salonu, gabinetu, garderoby oraz sypialni.
Zbrojownia
W piwnicach zamku w Pszczynie znajduje się zbrojownia wyposażona w eksponaty z okresu XVI-XX wieku. W kilku pomieszczeniach oglądać można broń zaczepną, ochronną, myśliwską, sportową i pojedynkową.
Zamek w Pszczynie – otoczenie
Muszę przyznać, że będąc miłośniczką przyrody przed wizytą w Muzeum Zamkowym, wielokrotnie przechadzałam się alejkami pszczyńskiego parku. Park niewątpliwie sprzyja romantycznym spacerom, spotkaniom towarzyskim czy sesjom fotograficznym. Półokrągłe mostki, ławeczki, stawy oraz budynek pszczyńskiego pałacu często wybierane są jako niezwykle fotogeniczne tło w ślubnych fotografiach.
Kilka faktów związanych z parkiem w Pszczynie
- Park założony został już w XVI wieku, w tamtym czasie na terenie dzisiejszego parku krajobrazowego prawdopodobnie rosły warzywa.
- Aktualna kompozycja parku pochodzi z drugiej połowy XIX wieku.
- Teren parku to aż 160 hektarów.
- Park podzielony jest na trzy części: Park Zamkowy, Park Dworcowy oraz Zwierzyniec.
Zamek w Pszczynie – inne atrakcje znajdujące się w pobliżu
Do Pszczyny najlepiej wybrać się na całodniową wycieczkę, ponieważ oprócz Muzeum Zamkowego znajdziecie tam inne, godne uwagi atrakcje.
Pokazowa Zagroda Żubrów
W części pszczyńskiego parku nazywanej „Zwierzyńcem” znajduje się Pokazowa Zagroda Żubrów, na terenie której mieszkają największe ssaki Europy. W Zagrodzie zobaczyć można również inne zwierzęta m.in.: jelenie, sarny, daniele, muflony, kaczki, gęsi, łabędzie czy pawie indyjskie. Na odwiedzających czeka ścieżka edukacyjna, tablice informacyjne, ekspozycja prezentująca faunę i florę oraz film edukacyjny przedstawiający historię żubrów w Pszczynie.
Kilka informacji praktycznych:
- Na terenie Pokazowej Zagrody Żubrów znajduje się obiekt muzealno-edukacyjny, a także prowadzone są lekcje przyrody oraz warsztaty dla uczniów.
- Zagroda przystosowana jest dla osób niepełnosprawnych.
- Przed wizytą w Pokazowej Zagrodzie Żubrów warto odwiedzić stronę: zubry.pszczyna.pl, gdzie sprawdzicie ceny biletów, godziny otwarcia, które różnią się w zależności od miesiąca oraz godziny, w jakich można obserwować karmienie żubrów.
Skąd wzięły się żubry w Pszczynie?
Wcześniej wspominaliśmy, że arystokraci z całej Europy w Pszczynie polowali na jelenie i żubry. Teraz piszemy o Pokazowej Zagrodzie Żubrów. Co więcej, dodamy również, że pszczyńskie żubry przyczyniły się do przetrwania tego gatunku. Czy nie zastanawia Was, skąd w pszczyńskich lasach znalazły się te zwierzęta?
Przez lata, największym zagrożeniem dla króla puszczy był człowiek. Władcy oraz bogaci panowie z umiłowaniem polowali na żubry. Zwierzęta te były też ofiarami wojen, podczas których zabijano je, aby wykarmić rycerstwo. I wojna światowa doprowadziła gatunek żubra na granicę wymarcia. Zwierzęta przetrwały ponieważ postanowiono chronić króla puszczy. Wprowadzono zasadę, zgodnie z którą na żubra polować mogli tylko i wyłącznie władcy.
W 1985, kiedy to populacja żubrów w Puszczy Białowieskiej wynosiła około 2 tysiące sztuk, Car Aleksander II oraz książę pszczyński Jan Henryk II Hochberg, który był jednym z najbogatszych arystokratów w Europie, dokonali zamiany. W zamian za 20 jeleni, do Pszczyny przyjechały 4 białowieskie żubry. Pomimo iż pszczyńskie żubry stały się celem polowań dostojnych gości, stado cały czas się rozwijało. Co ciekawe, większość obecnej populacji żubrów wywodzi się od zwierząt mieszkających w Pszczynie!
Jednak żeby dowiedzieć się, w jaki sposób żubry z Pszczyny przyczyniły się do przetrwania całego gatunku, musicie odwiedzić Pokazową Zagrodę Żubrów. Nie możemy zdradzić Wam wszystkich ciekawostek 😉
Skansen – Zagroda Wsi Pszczyńskiej
W pobliżu zamku w Pszczynie, w zabytkowym parku znajduje się również całoroczny skansen-Zagroda Wsi Pszczyńskiej. Jest to obiekt należący do Szlaku Architektury Drewnianej, gdzie zobaczyć można XVIII oraz XIX-wieczne budynki. Na turystów czekają m.in.: spichlerz, stodoła, chałupy (w większości z oryginalnych materiałów), kuźnia czy młyn wodny. We wnętrzach obiektów zgromadzono autentyczne sprzęty, meble i inne eksponaty.
Kilka informacji praktycznych:
- Skansen czynny jest przez cały rok od godziny 9:00. Godziny zamknięcia różnią się w zależności od miesiąca (16:00-19:00).
- Wejście do obiektu jest płatne.
- Na terenie skansenu organizowane są różnego rodzaju warsztaty edukacyjne, a nawet urodzinki dla dzieci.
- Obiekt dysponuje także drewnianą altaną z kominkiem, ławami i stołami oraz dostępem do energii elektrycznej. Altanę można wynająć.
- Aktualności, godziny otwarcia oraz ceny biletów znajdziecie na stronie Zagrody Wsi Pszczyńskiej.
Rynek w Pszczynie
Zwiedzając zamek w Pszczynie, warto wybrać się również na pszczyńską starówkę. Rynek otoczony jest odrestaurowanymi kamieniczkami z XVIII i XIX wieku. Na starówce znajduje się m.in.: neorenesansowy ratusz przylegający do budynku kościoła ewangelickiego. Miłośnicy Daisy, odnajdą na rynku wykonaną z brązu ławeczkę z podobizną księżnej, na której można wykonać pamiątkowe zdjęcie. Na rynku odbywają się również liczne imprezy m.in.: Pszczyński Jarmark Staroci. Zimą tworzone jest tam lodowisko.
W przerwie od zwiedzania polecamy odwiedzić jedną z pszczyńskich kawiarni. My zwykle wybieramy miejsce o nazwie „Pączkarnia jak dawniej” – jak się pewnie domyślacie, można tam zjeść tradycyjne, świeże pączki.
Co jeszcze zobaczyć w Pszczynie i okolicach?
Muzeum Prasy Śląskiej
Muzeum Prasy Śląskiej powstało w 1985 roku i mieści się w jednej z mieszczańskich kamienic z przełomu XVIII/XIX wieku przy ulicy Piastowskiej (która swoją drogą jest jedną z najbardziej godnych uwagi ulic odchodzących od rynku). Warto podkreślić również, że Muzeum Prasy Śląskiej to jedyne w kraju muzeum czasopiśmiennictwa.
Ogrody Kapias
W odległości ok. 6 km od pszczyńskiego rynku w miejscowości Goczałkowice-Zdrój znajduje się Centrum Ogrodnicze Kapias. Na terenie centrum oglądać można zaaranżowane tematycznie ogrody, zaułki, kąciki i dekoracje tematyczne. W ogrodach znajdują się ławeczki, altanki, zacienione miejsca oraz ścieżki przystosowane dla osób niepełnosprawnych i wózków dziecięcych. W centrum znajduje się również restauracja.
Ogrody są licznie odwiedzane w trakcie weekendów.
Gdzie zjeść w Pszczynie
Herbaciarnia Daisy
Miejscem szczególnie wartym polecenia jest Herbaciarnia Daisy, którą znajdziecie w parku pszczyńskim. Jest to niezwykle klimatyczne miejsce, gdzie w otoczeniu przyrody napijecie się kawy lub herbaty i zjecie pyszne ciasto.
Restauracje i kawiarnie
Temat jedzenia zawsze budzi kontrowersje. Sama wiele razy zachęcona dobrymi opiniami, ostatecznie nie byłam zadowolona z wybranej knajpy. W Pszczynie osobiście jedliśmy tylko pączki we wspomnianej wyżej kawiarni „Pączkarnia jak dawniej.”
Jeżeli chodzi o restaurację, to w okolicach rynku znajdziecie wiele różnorodnych knajp.
Podsumowanie
Mam nadzieję, że udało się mi zachęcić Was do odwiedzenia Zamku w Pszczynie i pobliskich atrakcji. Do miasta warto przyjechać o każdej porze roku – gwarantujemy, że nie będziecie zawiedzeni.
Gdybyście mieli ochotę odwiedzić bardziej egzotyczne miejsce na mapie śląska, zapraszamy Was do wpisu dotyczącego fenomenalnej Palmiarni w Gliwicach.
Do poczytania,
Imielscy w podróży.